پیوند قطبی

 رابطه ی بین دو اتم می باشد که دانسیته ی الکترونی پیوند می تواند یکنواخت یا غیریکنواخت باشد. بدین معنی که چنانچه پیوند بین دو اتم مختلف، ایجاد شود به دلیل اختلاف الکترونگاتیوی اتم ها، بناراین دو اتم به طور یکنواخت الکرتون های پیوندی را به سمت خود می کشند، در اینصورت پیوند دارای یك قطب مثبت و یك قطب منفی می باشد برقرار است، در اینصورت پیوند دارای یك قطب مثبت و یك قطب منفی می شود که نتیجه ی آن تایجتاد یک پیوند قطبی است. اما اگر هر دو اتمی که پیوند تشکیل داده اند، یکسان باشند، یا تفاوت الکترونگاتیوی آنها خیلی کم باشد، با قدرت یکسان الکترون های پیوندی را بین خود تقسیم می کنند، ودرنتیجه پیوند یکنواخت بوده دارای سر منفی و مثبت نمی باشد. در اینصورت پیوند غیرقطبی یا ناقطبی تشکیل می شود.
و اما مولكول از یك یا چند پیوند بین اتمها تشكیل شده است.
مولكولها یا قطبی هستند یا غیر قطبی. مولكول قطبی دارای یك قطبی مثبت و یك قطب منفی می باشد، درصورتیكه مولكول غیر قطبی دارای توزیع یكنواخت بار بوده و سر مثبت و منفی ندارد. مولکول می تواند همه از پیوندهای یکسان درست شده باشد اما به دلیل اینکه نحوه ی قرار گرفتن پیوندها طوری است که چگالی الکترون در مولکلول به صورت غیر یکنواخت است، مولکول قطبی می شود. برای بررسی این دو دسته مولكولها، مولكولها را به دو دسته دو اتمی و مولكولهای چند اتمی تقسیم بندی می كنیم:
الف) مولكولهای دو اتمی: در این مولكولها چنانچه دو اتم تشكیل دهنده مولكول جور هسته باشند، پیوند ناقطبی بوده و درنتیجه كل مولكول ناقطبی می شود، مانند CL-CL.
اما چنانچه دو اتم تشكیل دهنده مولكول ناجور هسته باشند (و اختلاف الكترونگاتیوی آنها بین 4/0 تا 7/1 باشد) پیوند بین آن دو قطبی بوده (یعنی یك سر پیوند دارای احتمال حضور الكترون بیشتری است) و درنتیجه كل مولكول قطبی خواهد بود، مانند H-CL. در مولكول HCL اتم كلر دارای الكترونگاتیوی بیشتری می باشد، درنتیجه الكترونهای پیوندی را با قدرت بیشتری به سمت خود می كشد و درنتیجه دارای قطب مثبت می شود و ئیدروزن كه حضور الكترونها در اطرافش كمتر است، دارای قطب مثبت می شود.
اما مولكولهای چند اتمی:
در این مولكولها علاوه بر قطبی یا ناقطبی بودن پیوندها، شكل هندسی مولكولها نیز در تعیین قطبی یا ناقطبی بودن مولكول دخالت دارند. به عنوان مثال، مولكول BECL2 را در نظر بگیرید كه دارای ساختار خطی
CL-BE-CL می باشد. در این مولكول تك تك پیوندها BE-CL قطبی می باشد، اما كل مولكول ناقطبی است، زیرا دو اتم كلر در دو طرف مولكول به یك اندازه الكترونها را به طرف خود می كشند و مولكول دارای ساختار متقارن است.
به طور كلی برای تشخیص قطبی بودن یا نیودن مولكولهای چند اتمی، هر پیوند را به منزله ی یك طناب در نظر بگیرید كه اتم انتهایی دارد با آن طناب، اتم مركزی را به سمت خود می كشد، چنانچه درنهایت اتم مركزی جابجا شد، مولكول قطبی می باشد و چنانچه درنهایت اتم مركزی جابجا نشد، مولكول ناقطبی می باشد، به عنوان مثال همین مولكول CL-BE-CL را درنظر بگیرید، دو اتم كلر داری قدرت مساوی هستند و اتم مركزی را می كشند، درنتیجه اتم مركزی ثابت باقی می ماند.
اما مولكول آب را درنظر بگیرید كه داری ساختار خمیده است و دو اتم هیدروژن در یك طرف مولكول قرار دارند، چون دو اتم هدروژن اتم اكسیژن را به سمت خود می كشند ، اتم اكسیژن جابجا می شود و بنابراین مولكول قطبی خواهد بود.
توضیحات بیشتر
وزون O3 علیرغم تشکیل شدن از سه اتم یکسان اکسیژن O قطبی می باشد.
علت قطبی بودن مولكول اوزون به ساختار آن و شكل فضایی آن مربوط می شود. می دانید كه مولكولهای خنثی نیز می توانند قطبی باشند و علیرغم خنثی بودن كل مولكول، اما تجمع الكترونها در قسمتی از مولكول بیشتر باشد و درنتیجه آن قسمت از مولكول منفی و سمت دیگر مثبت شود.
- حال پس از رسم مولكول O3 می بینیم كه در این مولكول سه پیوند وجود دارد: O=O-O . درست است که همه ی اتم ها اکسیژن هستند و به نظر می رسد که مولکول نباید قطبی باشد اما قطبی بودن به دلیل شکل هندسی مولکول می باشد. شكل مولكول اوزون به این صورت خطی نمی باشد و من در اینجا نتوانستم شکل خمیده ی آن را رسم کنم. ، بلكه یك زوج الكترون ناپیوندی روی اكسیژن وسط وجود دارد كه به علت تحرك زیاد، سبب می شود دو پیوند به یكدیگر نزدیك شده و با یكدیگر زاویه ی 117 درجه را تشكیل دهند. بنابراین وقتی اتم مركزی را در راستای پیوندهایش بكشیم، اتم مركزی به سمت پایین می آید و بنابراین مولكول قطبی است و در میدان الكتریكی تغییر جهت می دهد.
بنابراین راه سریع تشخیص مولکول قطبی، این است که چنانچه مولکول مرکزی دارای چهار اتم متصل به خود داشت، مانند CH4 چنانچه مانند همین متان، همه ی اتم های چسبیده به اتم مرکزی یکسان بودند، مولکول ناقطبی، و در غیر اینصورت مولکول قطبی است. همچنین هنگامیکه اتم های متصل به اتم مرکزی، متنوع و جورواجور باشند، هر چند تا هم که باشند، مولکول قطبی است. در صورتیکه کمتر از سه اتم به اتم مرکزی متصل باشد و اتم ها هم یکسان باشند، ، ناچار به رسم ساختار لوویس هستیم و دیدن اینکه آیا اتم مرکزی دارای زوج الکترون ناپیوندی می باشد یا نه؟ چنانچه اتم مرکزی دارای زوج الکترون ناپیوندی باشد، قطعاً مولکول قطبی می باشد.
پیروز و سربلند باشید.

پيوند رابطه ي بين دو اتم مي باشد، درصورتيكه كل مولكول از يك يا چند پيوند بين اتمها تشكيل شده است.

مولكولها يا قطبي هستند يا غير قطبي. مولكول قطبي داراي يك قطبي مثبت و يك قطب منفي مي باشد، درصورتيكه مولكول قطبي داراي توزيع يكنواخت بار بوده و سر مثبت و منفي ندارد. براي بررسي اين دو دسته مولكولها، مولكولها را به دو دسته دو اتمي و مولكولهاي چند اتمي تقسيم بندي مي كنيم:

الف) مولكولهاي دو اتمي: در اين مولكولها چنانچه دو اتم تشكيل دهنده مولكول جور هسته باشند، پيوند ناقطبي بوده و درنتيجه كل مولكول ناقطبي مي شود، مانند Cl-Cl.

اما چنانچه دو اتم تشكيل دهنده مولكول ناجور هسته باشند (و اختلاف الكترونگاتيوي آنها بين 4/0 تا 7/1 باشد) پيوند بين آن دو قطبي بوده (يعني يك سر پيوند داراي احتمال حضور الكترون بيشتري است) و درنتيجه كل مولكول قطبي خواهد بود، مانند H-Cl. در مولكول HCl اتم كلر داراي الكترونگاتيوي بيشتري مي باشد، درنتيجه الكترونهاي پيوندي را با قدرت بيشتري به سمت خود مي كشد و درنتيجه داراي قطب مثبت مي شود و ئيدروزن كه حضور الكترونها در اطرافش كمتر است، داراي قطب مثبت مي شود.